Gel năng lượng, nước điện giải, thanh năng lượng – liệu có đang gây hại sức khỏe vì là thực phẩm siêu chế biến (UPFs)? Cùng tìm hiểu thực hư ngay tại đây!
Thực phẩm siêu chế biến là gì và tại sao bạn nên quan tâm?
Nếu bạn thường xuyên sử dụng gel năng lượng, nước thể thao, kẹo dẻo bổ sung, thì có thể bạn đang tiêu thụ thực phẩm siêu chế biến (UPFs) mà không hề hay biết.
Thực phẩm siêu chế biến là những sản phẩm được xử lý qua nhiều bước công nghiệp, thêm vào hàng loạt phụ gia như đường, muối, chất béo, chất bảo quản, hương liệu nhân tạo, chất tạo màu, chất tạo kết cấu,… Mục đích là để kéo dài thời gian sử dụng và tăng độ ngon miệng.
Ví dụ phổ biến của UPFs bao gồm:
- Bánh quy, khoai tây chiên, xúc xích, kem…
- Đồ ăn nhanh, thịt hộp…
- Gel thể thao, kẹo dẻo năng lượng, nước điện giải, thanh protein…
Tác hại tiềm ẩn của thực phẩm siêu chế biến
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa việc tiêu thụ nhiều UPFs với:
- Tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch (+17%)
- Tăng nguy cơ tử vong do mọi nguyên nhân (+16%)
- Ảnh hưởng tiêu cực tới hệ vi sinh đường ruột
- Tăng cân, kháng insulin, lão hóa nhanh
Thậm chí, người ăn uống lành mạnh nhưng vẫn nạp nhiều UPFs qua đồ thể thao cũng có thể chịu rủi ro sức khỏe.
Dinh dưỡng thể thao có phải thực phẩm siêu chế biến không?
Câu trả lời ngắn gọn là: có, hầu hết là như vậy.
Một vài ví dụ điển hình:
- Gel năng lượng: chứa maltodextrin, fructose, chất bảo quản → UPF.
- Kẹo dẻo năng lượng: syrup, đường, hương liệu → UPF.
- Bột pha nước điện giải: hỗn hợp đường, acid, hương tổng hợp → UPF.
Dù có công dụng rõ rệt trong thể thao, các sản phẩm này vẫn nằm trong nhóm thực phẩm siêu chế biến.
Vậy có nên ngừng sử dụng UPFs trong thể thao?
Không nhất thiết. Quan trọng là cách bạn dùng.
Các sản phẩm như gel, kẹo, nước thể thao có thể cực kỳ hữu ích trong:
- Thi đấu sức bền dài giờ
- Tập luyện cường độ cao
- Cần nạp năng lượng gấp, dễ tiêu hóa
Đây là những lúc mà UPFs thực sự phát huy hiệu quả, vì cơ thể cần nhiều carbs nhanh chóng để duy trì sức bền và hiệu suất.
Vấn đề chỉ phát sinh nếu bạn dùng UPFs cả ngày, kể cả khi không tập.
Hướng dẫn sử dụng thực phẩm siêu chế biến một cách thông minh
✅ Có thể dùng UPFs khi:
- Tập luyện cường độ cao, dài hơn 90 phút
- Trong các buổi thi đấu, chạy trail, đạp xe đường dài
❌ Hạn chế dùng UPFs khi:
- Tập nhẹ, thời gian ngắn (dưới 60 phút)
- Không vận động nhưng vẫn ăn thanh năng lượng, uống nước thể thao
Giải pháp thay thế lành mạnh hơn cho dinh dưỡng thể thao
Bạn vẫn có thể dùng “thực phẩm thật” để bổ sung năng lượng khi cần:
- Thanh năng lượng homemade từ yến mạch, hạt, trái cây khô
- Gel tự làm từ chuối, chà là, muối biển
- Nước điện giải từ nước dừa, muối, mật ong, nước chanh
- Túi trái cây nghiền (dạng trẻ em) – tiện lợi, ngon, dễ tiêu
Kết luận: Có nên lo lắng về thực phẩm siêu chế biến trong thể thao?
- Không cần loại bỏ hoàn toàn UPFs khỏi chế độ dinh dưỡng thể thao.
- Hãy sử dụng một cách có mục đích, đúng lúc, đúng liều lượng.
- Kết hợp với dinh dưỡng toàn phần, thực phẩm thật hàng ngày để cân bằng.
- Khi có thể, hãy tự làm hoặc chọn sản phẩm ít chế biến hơn.
Đừng để thực phẩm siêu chế biến kiểm soát bạn – hãy kiểm soát chúng!
Bạn đang dùng sản phẩm dinh dưỡng thể thao nào? Có đang bị “quá tải UPFs”? Hãy để lại bình luận và chia sẻ trải nghiệm của bạn bên dưới nhé!
(Nguồn: TriMag)
